2014 жылдан бастап депутаттардың бастамасы және мектеп директорларының ұсыныстары бойынша тамақтандыру сапасына әсер ететін бағалардың демпингі орын алуына, сондай-ақ мектеп директорларының қызмет көрсетушілерді тікелей бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігінің болмауына байланысты қызмет көрсетушілерді, тауарларды мектепте тамақтандыруды ұйымдастыру бойынша таңдауы мемлекеттік сатып алу жүйесінен шығарылды.

Бүгінгі күні орта білім беру ұйымдарында білім алушыларды тамақтандыруды ұйымдастыру және мектепке дейінгі ұйымдарда, жетім балалар мен ата-анасының қамқорлығынсыз қалған балаларға арналған білім беру ұйымдарында тәрбиеленетін және оқитын балаларды тамақтандыруды қамтамасыз етуге байланысты тауарларды сатып алу тәртібі пысықталды (ҚР БҒМ 31.10.2018 ж. №598 бұйрығы).

Балалардың тамақтану сапасы мен қауіпсіздігіне кепілдік беру мақсатында Қағидаларда қызметкерлердің білікті штаты (жұмыс тәжірибесі, аспазшылардың біліктілігі, технологтардың, диетологтардың, оң сипаттамалардың, тамақ өнімдерінің, энергия үнемдейтін жабдықтардың өз өндірісінің болуы) бола отырып, осы қызметті көрсетуге неғұрлым дайын өнім берушіні таңдауға мүмкіндік беретін критерийлер көзделген.

2018 жылдан бастап азық-түлікті сақтау жағдайына, дайындалатын тағамдардың қауіпсіздігі мен сапасына әсер ететін мектеп асханаларының материалдық-техникалық базасын жақсарту үшін мемлекеттік-жекешелік әріптестік тетігі енгізілді.

Сондай-ақ, Ережеге сәйкес конкурстық комиссиялардың құрамына ҮЕҰ мен ата-аналар жұртшылығының, қамқоршылық кеңестердің, сондай-ақ аумақтық қоғамдық денсаулық сақтау органдарының өкілдері енгізілді.

Жеткізушілердің жаңа және табиғи өнімдерді пайдалануын қамтамасыз ету үшін ережелерде жеткізушілердің мектептегі тамақтануды ұйымдастыруда (шаруа немесе фермер қожалығы, жылыжай және басқалар) пайдаланылатын азық-түлік өнімдерінің өз өндірісінің болуы және отандық өндірушілердің азық-түлік өнімдерін сатып алуы үшін қосымша балл алуы көзделген.

Тағамдардың, тамақ өнімдерінің және аспаздық бұйымдардың тұтынушылық қасиеттері, олардың органолептикалық қасиеттері, технологиялары мен дайындау шарттары балаларға арналған Тамақ өнімдерінің қауіпсіздігі бөлігінде Еуразиялық экономикалық одақтың техникалық регламенттеріне сәйкес келуге тиіс.

Өнім беруші Шарт талаптарын бұзған немесе тиісінше орындамаған жағдайда шарт сот тәртібімен бұзылады және осы өнім беруші жосықсыз деп жарияланады (ҚР БҒМ 2018 жылғы 31 қазандағы №599 бұйрығы).

2015 жылы білім алушылардың жекелеген санаттарын сапалы тамақпен қамтамасыз ету мақсатында министрлік Қазақ тамақтану академиясымен бірлесіп алғаш рет балалардың жас ерекшеліктерін ескере отырып, бір реттік мектеп тамағының бірыңғай нормаларын әзірледі (ҚР ПП № 320 12.03.2012 ж.толықтырулар енгізілді).

Бұл нормалар балаларға ағзаға қажетті барлық микроэлементтерді: дәрумендер, минералдар мен микроэлементтерді алуды қарастырады.

2018 жылы Қазақстан Республикасының денсаулық сақтауды дамытудың 2016-2019 жылдарға арналған "Денсаулық" мемлекеттік бағдарламасын іске асыру шеңберінде, сондай-ақ ҚР ДСМ білім беру ұйымдарының білім алушыларының салауатты (ыстық) тамақтануына қызығушылықты арттыру мақсатында оқу орындарында тамақтану рационы бойынша бірыңғай стандарттар әзірленді.

2019 жылдан бастап Министрлік мектепке баруды жүзеге асырмай бақылау іс-шараларын жүргізуге мүмкіндік беретін білім беру органдары мен ұйымдарының мектептегі тамақтануын ұйымдастыруына камералдық бақылау енгізді.

Бұдан басқа, Министрлік ҚР ҚМ-мен бірлесіп конкурстық рәсімдерді мемлекеттік сатып алу порталы арқылы электрондық форматқа көшіру мәселесін пысықтауда.

Бүгінгі таңда мектеп қызметкерлерінің де, ата-аналар қауымының да қызмет көрсетуіне тұрақты бақылауды жүзеге асыру мүмкіндігі заңнамалық тұрғыдан қарастырылған. Әр мектепте балалардың тамақтануын бақылау жөніндегі комиссия жұмыс істейді. Комиссияны мектеп директоры басқарады, оның құрамына мектептің медбикесі, педагогтар, ата-аналар комитетінің, қамқоршылар кеңесінің мүшелері кіреді.

Тамақтандыруды ұйымдастыру қағидаларына сәйкес көрсетілетін қызметті беруші орта білім беру ұйымының басшысына олардың сапасы мен қауіпсіздігін куәландыратын құжаттарды қоса бере отырып, білім алушылар үшін пайдаланылатын тамақ өнімдерінің тізбесі туралы мәліметтерді ай сайын ұсынуға тиіс.

Күн сайын медицина қызметкері немесе жауапты тұлға дайын тағамдардың сапасына органолептикалық бағалау жүргізеді, тағамдар мен аспаздық өнімдердің сапасын органолептикалық бағалау журналына жазбалар енгізеді.

Осылайша, қазіргі уақытта мектеп әкімшіліктеріне балалардың тамақтану сапасына әсер етуге мүмкіндік беретін барлық қажетті тетіктер пысықталды. Бүгінгі таңда білім беру ұйымдары басшыларының (бракераж комиссияларының төрағалары) жауапкершілік деңгейі бірінші орынға шығатынын мойындау керек.

Осыған байланысты, министрліктің мектептегі тамақтану сапасын арттыру жөніндегі қызметінің негізгі бағыты тамақтану сапасын бақылау жөніндегі бракераждық комиссиялар қызметінің тәртібін кеңінен ақпараттық жария етуді қамтамасыз ету болып табылады. Сондай-ақ білім алушылар мен олардың ата-аналарын балаларды тамақтандыруды ұйымдастыру кезінде бұзушылықтар анықталған кездегі одан әрі іс-қимылдар туралы хабардар ету.